Umowa na zastępstwo – sprawdź na co musisz uważać

Zgodnie z aktualnym brzmieniem Kodeksu pracy, umowa na zastępstwo stanowi jeden z rodzajów umów na czas określony, rządzi się jednak swoimi własnymi zasadami które warto znać.

Po pierwsze, zawierana tylko w zw. z usprawiedliwioną nieobecnością w pracy

Umowa na zastępstwo może zostać zawarta tylko w związku z nieobecnością innego pracownika, która to nieobecność jest usprawiedliwiona. Są to więc najczęściej sytuacje związane z korzystaniem z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, wychowawczego, bezpłatnego, niekiedy również z uwagi na długotrwałe zwolnienia chorobowe. Nie jest natomiast dopuszczalne zatrudnienie w celu zastępstwa za osobę która z przyczyn nieusprawiedliwionych jest nieobecna w pracy.

Po drugie, może trwać nieskończenie długo

Specyfiką umowy w celu zastępstwa jest, iż nie stosuje się do niej ograniczenia w zakresie długości jej trwania. „Zwykła” umowa o pracę na czas określony po 33 miesiącach przekształca się w umowę na czas nieokreślony, ta zasada nie dotyczy jednak umowy na zastępstwo. W praktyce może się więc okazać, iż umowa na zastępstwo zawarta np. w związku z nieobecnością innego pracownika na skutek korzystania z uprawień związanych z rodzicielstwem trwa wiele miesięcy (a nawet lat), ponieważ zastępowany pracownik nadal nie wraca do pracy (np. rozpoczyna kolejny urlop macierzyński w zw. z narodzinami kolejnego dziecka).

Po trzecie, z umowy musi wyraźnie wynikać dlaczego jest zawierana na zastępstwo

Zgodnie z art. 29 §1¹ Kodeksu pracy w umowie na zastępstwo należy wyraźnie wskazać cel lub okoliczności jej zawarcia. Moim zdaniem nie wystarczy wpisanie, iż umowa jest zawierana „na zastępstwo”. Należy podać konkretnie, kto jest zastępowany warto podać również w zw. z jakimi okolicznościami. Przykładowo: umowa jest zawierana w celu zastępstwa kierownika działu marketingu na czas jego urlopu bezpłatnego. 

Po czwarte, pracownik zastępujący może zarabiać mniej niż osoba, którą zastępuje

Zastępowany pracownik niekoniecznie musi wykonywać pracę z tymi samymi warunkami zatrudnienia. Jak wskazuje się w doktrynie prawa – umowa o pracę na zastępstwo może (…) określać inny wymiar czasu pracy i inną wysokość wynagrodzenia za pracę niż umowa o pracę pracownika, który zostaje zastąpiony (tak: Baran Krzysztof W. (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Tom I. Art. 1-113, wyd. V. LEX).

Po piąte, umowa może ulec nieoczekiwanemu… rozwiązaniu

Wydawać by się mogło, że umowa na czas zastępstwa powinna być wypowiedziana aby mogła zostać rozwiązana, jednak praktyka stosowania przepisów nt. umowy na zastępstwo jest mniej korzystna dla pracowników. Przyjmuje się bowiem powszechnie, iż umowa na zastępstwo rozwiązuje się z momentem powrotu do pracy zastępowanego pracownika. Przykładowo: jeśli w umowie o pracę na zastępstwo widnieje informacja, iż umowa zawarta jest na czas zastępstwo podczas urlopu rodzicielskiego pracownicy XY, wówczas w dniu jej powrotu do pracy umowa o pracę pracownika ją zastępującego ulega rozwiązaniu.

Jak temu zapobiec? Moim zdaniem dopuszczalne byłoby zawarcie umowy na czas zastępstwa, w której strony przewidziałyby, iż co prawda jest zawierana w zw. z konkretną nieobecnością pracownika, np. urlopem rodzicielskim, jednak równocześnie zawarłyby informację o terminie (konkretnej dacie), do której umowa ma trwać. Wówczas gdyby pracownik zastępowany stawił się do pracy (a może być do wcześniej niż można było przewidzieć ponieważ np. skróci urlop rodzicielski), wówczas ziściłaby się przyczyna (causa) z powodu której strony (pracodawca) mogłyby wypowiedzieć umowę o pracę. Pracownik nie byłyby w ten sposób „zaskoczony” kiedy jego umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu. Sprawiedliwie? Tak myślę,

Po szóste, umowa na zastępstwo nie uchroni Cię w przypadku ciąży

Zasadą w przypadku umów na czas określony, jest, iż umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Zasada ta jednak nie znajduje zastosowania do umowy na czas zastępstwa.

Zainteresował Cię ten wpis? Zachęcam do kontaktu ze mną. W tym celu kliknij >>> tutaj.