Od 21 lutego 2023 r. zaczynają obowiązywać przepisy pozwalające badać trzeźwość pracowników oraz spożycie środków działających podobnie do alkoholu czyli tzw. „dopalaczy” i narkotyków.

Pracownik musi wiedzieć, że może być kontrolowany

Wejście w życie nowych przepisów nie oznacza, że od 21 lutego pracodawca może tak po prostu przywitać pracowników z alkomatem. Pracodawca chcący wprowadzić kontrolę trzeźwości najpierw uregulować jej zasady w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub w obwieszczeniu (jeśli nie jest objęty układem lub nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy).

Co powinno znaleźć się w regulaminie?

W regulaminie muszą znaleźć się wszystkie najważniejsze kwestie związane z kontrolą, w tym:

• grupy pracowników objętych kontrolą;
• sposób przeprowadzania kontroli;
• rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli;
• czas i częstotliwość kontroli.

UWAGA: pracodawca może także przeprowadzić kontrolę przy użyciu tzw. „narkotestów”. Wówczas dokonuje się pobrania śliny i wprowadzenia jej do urządzenia, zgodnie z jego instrukcją. Taka kontrola również musi być opisana w regulaminie!

O wprowadzeniu kontroli pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.

Informacja indywidualna

Oprócz informacji ogólnej, przekazywanej wszystkim pracownikom nt. wprowadzenia kontroli, pracodawca powinien ponadto, przekazać pracownikom, których może dotyczyć kontrola, indywidualną informację o możliwości jej przeprowadzania i jej zasadach.

Jak wygląda kontrola w praktyce?

Badanie musi być przeprowadzone z poszanowaniem godności pracownika. Badanie trzeźwości ma miejsce za pomocą alkomatu z ważnym dokumentem potwierdzającym jego kalibrację lub wzorcowanie, a badanie na okoliczność narkotyków – przy pomocy narkotestu (wymaz śliny).

A co jeśli pracownik odmówi poddaniu się kontroli?

W takiej sytuacji pracodawca ma prawo wezwać organ powołany do ochrony porządku publicznego czyli najczęściej Policję, która przeprowadzi badanie samodzielnie lub gdy pracownik nadal odmawia, zleci badanie laboratoryjne krwi, lub krwi bądź moczu – w przypadku podejrzenia spożycia substancji działających podobnie do alkoholu – dopalaczy lub narkotyków.

Jakie sankcje mogą spotkać pracownika?

Po pierwsze, pracodawca nie może dopuścić pracownika nietrzeźwego lub w stanie po użyciu alkoholu do pracy. Pracownik automatycznie jest więc pozbawiony wynagrodzenia za ten dzień. Sankcje na tym się jednak nie kończą. W zależności od oceny danej sytuacji, w grę mogą wchodzić ponadto:

• kary porządkowe (upomnienie, nagana lub kara pieniężna);
• wypowiedzenie umowy o pracę;
• lub rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. „dyscyplinarne zwolnienie”).

Zleceniobiorcy objęci kontrolą

Przepisy dotyczące kontroli mają zastosowanie także do osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy oraz osób fizycznych prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą! Kontrolą zostaną więc objęci także zleceniobiorcy oraz osoby współpracujące z pracodawcą na zasadzie B2B (samozatrudnieni rozliczający się fakturą).

Chcesz wprowadzić legalną kontrolę trzeźwości oraz substancji działających podobnie do alkoholu? Zachęcam do kontaktu ze mną. W tym celu kliknij >>> tutaj. 

UWAGA: AKTUALIZACJA >>> rozporządzenie z dn. 6 marca 2023

W dniu 13 marca 2023 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 6 marca 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dokumentacji pracowniczej. Co się zmieni? Przeczytaj poniżej!

W części „B” akt osobowych pracownika będzie musiało znaleźć się:

• indywidualne oświadczenie o zapoznaniu się przez pracownika z informacją o wprowadzeniu kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu, grupie pracowników objętych kontrolą oraz sposobie jej przeprowadzania;
• dokumenty dotyczące wykonywania pracy zdalnej;

Dodano nową część akt osobowych! W części „E” znajdą się: dokumenty związane z kontrolą trzeźwości pracownika lub kontrolą na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu:

• informacje dotyczące kontroli trzeźwości pracownika przeprowadzonej przez pracodawcę 
• informacje dotyczące badania stanu trzeźwości pracownika przeprowadzonego przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego
• informacje dotyczące przeprowadzonej przez pracodawcę kontroli pracownika na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu
• informacje dotyczące badania pracownika na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu przeprowadzonego przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego 

Co ważne: dokumenty znajdujące się w części E akt osobowych pracownika przechowuje się w wydzielonych częściach dotyczących danej kontroli, którym przyporządkowuje się odpowiednio numery E1 i kolejne; w takim przypadku przechowywanie w porządku chronologicznym, numerowanie oraz tworzenie wykazu dokumentów dotyczy każdej z tych części. W związku z usunięciem z akt osobowych pracownika informacji związanej z kontrolą trzeźwości pracownika lub kontrolą pracownika na obecność w jego organizmie środków działających podobnie do alkoholu oraz z badaniem pracownika na obecność w jego organizmie alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu przeprowadzonym przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego usuwa się całą wydzieloną część dotyczącą tej informacji, a pozostałym przyporządkowuje się następujące po sobie numery.

Rozporządzenie wchodzi w życie w dniu 21 marca 2023 (7 dni po ogłoszeniu)